Badania geotechniczne to usługa, zlecana przeważnie przed rozpoczęciem budowy lub jej w trakcie.
W uzasadnionych przypadkach bywa obowiązkowa, w innych jest wynikiem dbałości o podwaliny inwestycji. Geotechnicy dokonują analizy gruntu, wykonując wiercenia na określoną głębokość, sprawdzając próbki gruntu i weryfikując jego gęstość. Te działania służą stworzeniu kompleksowej oceny gruntu, którą można wykorzystać podczas tworzenia planu inwestycji. Wiercenie to jedna z najczęściej spotykanych metod w geotechnice. Za pomocą wierceń określa się szczegółowe parametry gruntu. Żeby wyniki były właściwe, konieczne jest wykonanie nawiertów do około 5 m głębokości. Taka głębokość pozwala na uzyskanie rzetelnych danych podczas jednego badania. Nawierty powinny być mnogie, najlepiej w różnych punktach badanego terenu. Podstawowa ocena dotyczy gatunku ziemi oraz jej kondycji. Geotechnika pozwala na uzyskanie o wiele bardziej dokładnych danych, ale nie są one dostępne w warunkach terenowych. W takich sytuacjach konieczne jest przeniesienie prac do laboratoriów. W laboratoriach bada się, jakie pierwiastki i w jakim stężeniu znajdują się w gruncie oraz w wodach gruntowych, czy znajdują się tam jakieś niepożądane substancje, zanieczyszczenia itd. Nie wszystkie obszary pod zabudowę są odpowiednio „wdzięczne”, jeśli chodzi o możliwość przeprowadzenia dokładnych badań.
Niekiedy pobranie próbek nastręcza problemów nawet doświadczonym geotechnikom.
W związku z już rozpoczętą budową, geotechnika bywa pomocna w zakresie prowadzenia bieżącego nadzoru. Obecność geotechników na placu budowy jest tym bardziej istotna, im trudniejszy teren i im bardziej skomplikowana jest inwestycja. Badania dokonywane na żywo pozwalają ocenić stan gruntu, zanim wykona się pierwsze wylewki. Nie chodzi jedynie o typowe budowy, geotechnicy są niezbędni także podczas kładzenia nawierzchni dróg użytkowych, wylewania placów, skwerów itd. Wyniki badań i analiz dostępne są w postaci pisemnej i dołączane do dokumentacji budowy – dzięki temu wszystko jest w jednym miejscu i w razie potrzeby łatwo sięgnąć po właściwy dokument.